Tegorocznym laureatem Górnośląskiej Nagrody Literackiej Juliusz został Rafał Księżyk i jego książka "Śnialnia. Śląski underground".
„Śnialnia” – opowieść o wolności i sztuce w PRL-u
Najlepszą biografię napisaną i wydaną po polsku w ubiegłym roku poznaliśmy podczas wpisującej się w 55. Rybnickie Dni Literatury gali Górnośląskiej Nagrody Literackiej Juliusz, która odbyła się 12 października w Teatrze Ziemi Rybnickiej.
Do rąk laureata trafiła statuetka Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz” i nagroda pieniężna w wysokości 50 tys. zł. Nagrodę Rafałowi Księżykowi wręczył prezydent Rybnika Piotr Kuczera.
„Śnialnia. Śląski underground” to pierwsza laureatka nagrody „Juliusz” opowiadająca o Górnym Śląsku. Jest też pierwszą nagrodzoną biografią zbiorową, której bohaterami są niemal zapomniani dziś artyści z katowickiej Pracowni z ul. Piastowskiej 1.
Co to jest Śnialnia? To miejsce, w którym się śni, i przestrzeń, gdzie sny się urzeczywistnia. Ich sen był snem o wolności. Malarze Urszula Broll, Antoni Halor, Zygmunt Stuchlik, Andrzej Urbanowicz i Henryk Waniek wymknęli się do Śnialni z realiów PRL-u. W latach sześćdziesiątych XX wieku stworzyli przy ulicy Piastowskiej 1 w Katowicach legendarną Pracownię, która przetrwała sześć dekad. Najpierw kusiła duchowością, a po 1989 roku – ekscesem, testując granice odzyskanej wolności. W kręgu oddziaływania Pracowni znalazły się ważne dla polskiej kultury postacie, m.in.: Zdzisław Beksiński, Henryk Mikołaj Górecki, Jerzy Illg, Ryszard Krynicki, Mieczysław Litwiński, Jarosław Markiewicz, Jacek Ostaszewski, Tadeusz Sławek, Olga Tokarczuk czy Ingmar Villqist. Rafał Księżyk powraca z polifoniczną, osadzoną w śląskich realiach opowieścią o tym, co wydawało się eskapizmem, a zmieniło rzeczywistość. W Pracowni publikowano jedne z pierwszych w Polsce Ludowej samizdatów, stąd wyruszano w pionierskie psychodeliczne tripy, tutaj zaczął się polski buddyzm zen. Rozwinęła się wrażliwość, która pozwoliła spojrzeć na Śląsk i na Polskę w nowy sposób - czytamy na stronie wydawcy książki - Wydawnictwa Literackiego.
O tytuł najlepszej biografii 2023 roku walczyły
- Beata Dżon, Michał Olszewski, Ptaki krzyczą nieustannie. Historia Gunthera Niethammera, esesmana i ornitologa z Auschwitz, Wydawnictwo Czarne
- Aleksander Kaczorowski, Babel. Człowiek bez losu, Wydawnictwo Czarne,
- Dorota Karaś, Marek Sterlingow, Urban. Biografia, Wydawnictwo Znak,
- Anna Kaszuba-Dębska, Przybyszewska/Pająkówna. Głuchy krzyk. Portret podwójny, Wydawnictwo Marginesy,
- Rafał Księżyk, Śnialnia. Śląski underground, Wydawnictwo Literackie
Przypomnijmy - Górnośląska Nagroda Literacka "Juliusz" została przyznana po raz pierwszy w 2016 roku. Od 2019 roku przyznawana jest za najlepszą biografię napisaną i wydaną po polsku w roku poprzednim.
Dotychczasowi laureaci Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz”:
- 2016 – Małgorzata Czyńska „Kobro. Skok w przestrzeń”
- 2017 – Monika Muskała „Między Placem Bohaterów a Rechnitz. Austriackie rozliczenia”
- 2018 – Robert Rybicki „Dar Meneli”
- 2019 – Aleksander Kaczorowski „Ota Pavel. Pod powierzchnią”
- 2020 – Agnieszka Dauksza „Jaremianka. Biografia”
- 2021 – Marta Grzywacz „Nasza pani z Ravensbrąźck”
- 2022 – Artur Domosławski „Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana”
- 2023 - Wojciech Orliński„Kopernik. Rewolucje”.
Więcej o Górnośląskiej Nagrodzie Literackiej „Juliusz” na stronie: https://www.nagrodajuliusz.pl/
