Górny Śląsk to region bogaty w złoża surowców naturalnych, których wydobycie było główną osią prowadzonego w województwie przemysłu. Jednym z najpopularniejszych surowców był cynk, występujący najczęściej w postaci galmanu. Dziś działalność wydobywcza rud cynku na Śląsku jest zakończona, a zakłady zajmujące się jego przetwarzaniem stanowią historyczne pomniki i muzea. W Katowicach od wielu lat funkcjonuje Muzeum Hutnictwa Cynku "WALCOWNIA".
Walcownia — ważny zakład obróbki cynku
Walcownia cynku wchodziła w skład inwestycji koncernu "Georg von Giesches Erben". Zakład znajdujący się w Szopienicach przerabiał głównie cynk pochodzący z okolicznej huty. Wyposażeniem walcowni były m.in. dwa piece topielne, piec grzewczy przeznaczony do płyt, karuzela odlewnicza, czy walcarki. Za ich pomocą wykonywano przedmioty takie jak blachy cynkowe, szyny cynkowe, druty i taśmy. Zamknięcie walcowni nastąpiło na początku XX wieku. W 2002 roku huta zakończyła produkcję cynku, likwidując zakład.
Rok po zakończeniu funkcjonowania walcowni w 2003 roku do rejestru zabytków wpisane zostały urządzenia walcownicze, znajdujące się w zakładzie. W 2010 roku do tego samego rejestru wpisano cały kompleks. Muzeum w miejscu dawnej walcowni otworzono w 2015 roku, a od 2017 roku znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki.
Muzealne wystawy "WALCOWNI"
Muzeum przedstawia bogatą historię hutnictwa cynku na Śląsku. Liczne wystawy opisują rozwój hutniczej gałęzi przemysłu, znajdując się przy tym w największej poprzemysłowej hali w całym regionie. Ekspozycja oparta o oryginalne, ponad stuletnie maszyny jest prawdziwą pamiątką dawnych, industrialnych czasów. Większość urządzeń prezentowana jest jako nieczynne zabytki techniki, jednak część została odrestaurowana i podczas weekendów i wybranych świąt zwiedzający, mają okazję, obejrzeć maszyny w ruchu.
Muzeum posiada jedną z największych w Polsce kolekcji zabytkowych silników stacjonarnych, pochodzących z wytwórni takich jak Lister, Hornsby, czy Deutz. Zbiór w fascynujący i praktyczny sposób ukazuje proces projektowania silników, a także ich rozwój na przestrzeni lat.
W katowickim muzeum prezentowana jest również kolekcja zabytkowych motocykli firmy Harley-Davidson. Ekspozycja będąca specjalną motoryzacyjną atrakcją przedstawia jak za sprawą technologicznych rewolucji, zmieniał się rynek motocykli, pokazując wiele wyjątkowych modeli. Wystawę obejmuje m.in. Model F z 1924 roku uznawany dzisiaj za pierwszy model Harley'a w historii, Model WLA42 z 1942 roku tworzony głównie w okresie II wojny światowej, Sportser XLCH z 1968 roku, czy produkowany przez blisko 43 lata trójkołowy Harley Servi-car z 1946 roku. Motocykle Harley-Davidson to główna część motoryzacyjnej wystawy, jednak w jej skład wchodzą również polskie motocykle — takie jak przedwojenny Sokół czy powojenny Junak, a także amerykańskie motocykle Indian. Wystawa Harley-Davidson jest fascynującym udokumentowaniem światowego rozwoju motocykli.
Oferta edukacyjna muzeum
W Muzeum Hutnictwa Cynku prowadzone są lekcje i warsztaty przeznaczone głównie dla uczniów szkół podstawowych. Bogata oferta zajęć pozwala na odpowiedni dobór tematyki lekcji, która odpowiadać będzie indywidualnym potrzebom uczniów. Warsztaty takie jak "Mały Muzealnik" wprowadzą uczestników do świata muzeum, przybliżając czym ono jest, a także czym jest zabytek. "Człowiek i Maszyna" to z kolei lekcja o rozwoju napędu, oraz historii silnika. "Przemysł w obrazie miasta" odpowie na pytania czym jest przemysł i kiedy się narodził. "Rewolucja przemysłowa" to zajęcia skupiające się na okresie historycznym, w którym rozpoczęła się światowa industrializacja, a warsztaty "Montownia. Zrób sobie motocykl" oparte są o zwiedzanie kolekcji motocykli Harley-Davidson, po którym uczestnicy mają okazję zbudować swój własny model motocykla.
Zwiedzanie muzeum — cennik i godziny otwarcia
Cennik biletów w Muzeum Hutnictwa Cynku "WALCOWNIA" w Katowicach prezentuje się następująco:
- Bilet normalny — 35 zł/os
- Bilet ulgowy — 30 zł/os
- Bilet dla seniorów — 30 zł/os
- Bilet rodzinny (2 osoby dorosłe + 2 dzieci) — 105 zł
Godziny otwarcia muzeum:
- Wtorek-piątek — 10:00-16:00
- Weekendy i wybrane święta — 10:00-16:00
- Wejścia z przewodnikiem — 10:00, 11:30, 13:00, 14:30
Muzeum Hutnictwa Cynku — przemysłowy pomnik Śląska
Muzeum Hutnictwa Cynku "WALCOWNIA" przedstawia historię hutnictwa cynku w województwie, oraz postęp technologiczny silników spalinowych oraz motocykli. Zabytki znajdujące się w muzeum są interesującym pomnikiem dawnych czasów, przybliżając zwiedzającym realia panujące w przemysłowym regionie. Muzeum leżące na Szlaku Zabytków Technologicznych jest ważnym punktem na turystyczno-historycznej mapie województwa śląskiego!