Pływalnia Miejska w Siemianowicach Śląskich to najstarszy tego typu obiekt w Polsce. Znajdująca się przy ulicy Jana Śniadeckiego, pływalnia od ponad stu lat służy mieszkańcom miasta, łącząc w sobie historyczny charakter z nowoczesnymi funkcjami.

Ponad stuletnia historia

Obiekt powstał w 1908 roku jako Łaźnia Miejska i stanowił jedno z najważniejszych miejsc higieny dla mieszkańców Siemianowic. W czasach, gdy prywatne łazienki były rzadkością, łaźnia umożliwiała mieszkańcom regularne korzystanie z gorących kąpieli. Dopiero z czasem, wraz ze zmianami cywilizacyjnymi, zaczęła spełniać funkcję pływalni.

Jej budowę zleciła spółka Vereinigte Königs und Laurahütte, a projekt wykonał architekt Emil Twardy z Pszczelnika. Projekt obejmował barwne rysunki fasady, przekroje oraz szczegółowe plany kondygnacji, w tym części zawierającej nieckę basenu. W maju 1907 roku budowniczy gminy, wydał pozwolenie na budowę basenu, a kilka miesięcy później, 29 sierpnia, firma Baugesellschaft für Lolat-Elsenbeton Kattowitz zatwierdziła obliczenia statyczne obiektu. Całkowity koszt budowy wyniósł 62 000 marek. Już 24 kwietnia 1908 roku inwestycja została ukończona, a gmina Siemianowice poinformowana o gotowości obiektu do użytku.

W trakcie budowy zaplanowano nie tylko basen, ale i funkcjonalne zaplecze. Po lewej stronie fasady mieściło się zejście do piwnic, gdzie znajdowała się kotłownia i magazyn węgla. Wejście po prawej stronie prowadziło do klatki schodowej, z której można było dostać się zarówno do przechowalni sprzętu, jak i na basen. Nad niecką zaprojektowano emporę z kabinami do przebierania, a centralnie umiejscowiona trampolina i schody prowadziły do części basenowej.

W latach 50. i 60. XX wieku budynek został rozbudowany – basen powiększono do 25 metrów, a obiekt dostosowano do ówczesnych standardów. Po zamknięciu w latach 90. pływalnia przeszła gruntowną modernizację, dzięki której ponownie otwarto ją w 1995 roku. Dwa lata później wpisano ją do Rejestru Zabytków województwa śląskiego, co podkreśla jej wyjątkowe znaczenie historyczne.

Archiwalne zdjęcia Pływalni Miejskiej w Siemianowicach Śląskich

Ponad 60 lat związku z pływalnią

Od kilkudziesięciu lat stałym bywalcem miejsca jest Henryk Cibis. 77-letni siemianowiczanin po raz pierwszy odwiedził Pływalnię Miejską w 1961 roku. Choć miał długą, 30-letnią przerwę, wrócił tu na dobre po przejściu na emeryturę. Obecnie nie wyobraża sobie dnia bez pływania. Codziennie pojawia się na pływalni o 7:00 rano i spędza tu kilka godzin. Przez lata obserwował zmiany, jakie zachodziły na basenie.

- Pływalnia wyglądała kiedyś zupełnie inaczej. Dawniej, zanim jeszcze powstał tu basen, znajdowała się tu tzw. badyhala – publiczna łaźnia, z której korzystali mieszkańcy, ale to było jeszcze przed „moimi czasami”. Ja za to pamiętam, że basen początkowo był znacznie mniejszy – miał tylko 16 metrów długości, dopiero później został rozbudowany. Szatnie również wyglądały inaczej – na górze były kabiny, a ubrania oddawało się pracownikowi basenu przez kraty. Natryski znajdowały się w zupełnie innym miejscu, a schody były strome, ustawione po obu stronach drzwi. Pamiętam też kotłownię – kiedyś basen ogrzewano piecem na koks. Czasami z kolegami pomagaliśmy palaczowi dorzucać opał do pieca. To była taka nasza drobna pomoc, a przy okazji mogliśmy trochę dłużej pokręcić się po pływalni — mówił pan Henryk.

Jak wspominał siemianowiczanin, basen od zawsze tętnił życiem. Na Pływalni organizowano zawody, które przyciągały zarówno zawodników, jak i kibiców z całego Śląska.

- To były inne czasy – ludzie przychodzili na zawody, było głośno, emocjonująco. Dzisiaj zainteresowanie pływaniem jest znacznie mniejsze, szczególnie wśród młodzieży, ale Pływalnia nadal oferuje szereg atrakcji zarówno dla młodych, jak i starszych — mówił pan Henryk.

W ciągu kilkudziesięciu lat Pływalnia przeszła wiele zmian, jednak jak zaznacza pan Henryk „wciąż zachowuje swój wyjątkowy charakter".

- Dziś to już zupełnie inny obiekt – nowoczesny, z nową elewacją i pełnym zapleczem. Ale mimo tych wszystkich zmian, pływalnia wciąż ma swój niepowtarzalny klimat — podsumował.

Archiwalne zdjęcie Pływalni Miejskiej w Siemianowicach Śląskich

Rewitalizacja i nowe życie obiektu

W latach 2016-2019 Pływalnia Miejska przeszła kompleksową rewitalizację, dzięki której odzyskała swój historyczny blask i zyskała nowoczesne udogodnienia.

- Największy remont pływalni miał miejsce w 2016 roku. Wówczas doszło do poważnej awarii – rozszczelniła się niecka basenu, co wymusiło jego zamknięcie. Sam budynek wymagał gruntownej modernizacji, ponieważ od momentu jego przejęcia przez miasto w 1995 roku nie przeprowadzano tak kompleksowych prac. Pierwszy etap remontu rozpoczął się w 2017 roku i trwał do 2018 roku, kiedy ponownie otworzyliśmy pływalnię — mówiła Aleksandra Lipko-Firlus, kierownik tego obiektu.

Najpierw skupiono się na technicznych aspektach basenu – uszczelniono nieckę oraz odnowiono ściany hali basenowej i filary, pokrywając je eleganckimi płytkami ceramicznymi. Przebudowie poddano także szatnie, które otrzymały nowoczesne szafki, nowe kabiny i przebieralnie, zapewniając użytkownikom większy komfort.

Kolejny etap modernizacji, rozpoczęty w 2018 roku, objął gruntowną renowację samego budynku. W ramach remontu wymieniono stolarkę okienną, odrestaurowano elewację, a na dachu zamontowano panele fotowoltaiczne, które wspierają ekologiczne funkcjonowanie obiektu.

- Drugim etapem prac była kompleksowa renowacja elewacji, która była w dramatycznym stanie. Cegły wypadały, a dachówki zaczęły się osuwać, co stanowiło realne zagrożenie. Początkowo staraliśmy się doraźnie naprawiać uszkodzenia, ale szybko stało się jasne, że potrzebne są gruntowne prace. Dlatego, przygotowując dokumentację do drugiego etapu modernizacji, od razu uwzględniliśmy konieczność renowacji całej elewacji. W ramach remontu wymieniono stolarkę okienną, odnowiono elewację wewnętrzną i wyburzono część stropów, aby dostosować budynek do obecnych standardów. Teraz obiekt łączy w sobie historyczny charakter z nowoczesnymi technologiami. Zachował swój specyficzny klimat z początku XX wieku, ale pod względem technicznym spełnia najwyższe standardy XXI wieku – od nowoczesnej stacji uzdatniania wody, przez system ogrzewania, aż po całą infrastrukturę basenową. Udało się połączyć historię z nowoczesnością, co dało naprawdę świetny efekt — podsumowała Aleksandra Lipko-Firlus.

Całkowity koszt obu etapów modernizacji Pływalni Miejskiej w Siemianowicach Śląskich wyniósł 6 600 210,00 zł, z czego 85 proc. objętych zostało dofinansowaniem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Gmach pływalni miejskiej przed i po remoncie elewacji zewnętrznej

Siemianowice – kolebka ratownictwa wodnego

Pływalnia w Siemianowicach Śląskich to nie tylko miejsce rekreacji, ale także ośrodek, w którym kultywowane są tradycje ratownictwa wodnego. Niewiele osób wie, że to właśnie tutaj narodziło się ratownictwo wodne w Polsce. Historia sięga 1905 roku, kiedy powstał I Klub Pływacki Siemianowice, który nie tylko upowszechniał naukę pływania, ale także szkolił pierwszych ratowników wodnych. W kolejnych latach siemianowiccy ratownicy mieli znaczący wpływ na rozwój tej dziedziny w kraju, m.in. współtworząc Polski Związek Pływacki oraz organizując kursy i akcje edukacyjne. Przełomowym momentem było powołanie 29 czerwca 1962 roku Grupy WOPR w Siemianowicach Śląskich, która do dziś dba o bezpieczeństwo na wodach i szkoli kolejne pokolenia ratowników.

Obecnie na Pływalni Miejskiej w Siemianowicach Śląskich aktywnie działa Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, które kontynuuje wieloletnie tradycje ratownictwa. To właśnie tutaj młodzi adepci uczą się zasad bezpieczeństwa nad wodą, pierwszej pomocy i technik ratowniczych. WOPR organizuje liczne szkolenia i kursy dla przyszłych ratowników, a także prowadzi zajęcia dla dzieci i młodzieży, promując bezpieczne korzystanie z basenów i akwenów otwartych.

Na pływalni działa również grupa Młodych Adeptów Ratownictwa Wodnego „PIRANIE”, która organizuje zajęcia dla dzieci szkół podstawowych. Uczestnicy uczą się doskonalenia technik pływackich, samoratownictwa, pierwszej pomocy oraz właściwych reakcji na sytuacje niebezpieczne. Zajęcia odbywają się w każdą sobotę od godz. 9:45 do 10:45, a oprócz treningów pływackich organizowane są również wyjazdy nad otwarte akweny, zawody oraz wakacyjne obozy sportowo-wypoczynkowe.

Sekcja Hokeja Podwodnego "Walenie”

W ramach zajęć WOPR odbywają się treningi sekcji Hokeja Pod Wodą "WALENIE”. To dynamiczna dyscyplina sportu, która łączy umiejętności pływackie, strategię oraz wytrzymałość. Przyciąga zarówno zawodników, jak i widzów. Dyscyplina ta polega na grze w hokeja na dnie basenu. Gracze wyposażeni w płetwy, maski, rurki i specjalne kije, próbują zdobyć punkty, przemieszczając ciężki krążek po dnie basenu.

- "Walenie" to jedna z najstarszych drużyn hokeja pod wodą w Polsce. Działamy od 2010 roku, a oficjalnie zostaliśmy zarejestrowani w strukturach WOPR 29 czerwca 2011 roku. Początkowo myśleliśmy o piłce wodnej, ale ostatecznie natrafiliśmy na hokej pod wodą – dynamiczną i mało znaną dyscyplinę sportu. W Polsce były już wtedy pierwsze drużyny, a za granicą sport miał ugruntowaną pozycję, z Mistrzostwami Europy i Świata. Pierwsze mecze rozgrywaliśmy na zasadzie zabawy – każdy miał swój sprzęt, często improwizowany. Dopiero w 2011 roku zaczęliśmy kompletować profesjonalne wyposażenie i budować drużynę — mówił Robert Moroń, założyciel siemianowickiego zespołu. - W najlepszym okresie, w latach 2011-2016, nasza sekcja liczyła nawet 35 aktywnych zawodników. Dziś regularnie trenuje około 25 osób. Drużyna jest mieszana, ale mamy również żeńską drużynę "Walenie Frele" — dodał.

Treningi zespołu odbywają się w soboty o godz. 10:40, dostarczając uczestnikom nie tylko sportowych wyzwań, ale także świetnej zabawy.

- Obecnie trenujemy w soboty od 10:40 do 11:30. Zajęcia wymagają umiejętności pływania i oswojenia się z grą pod wodą. Nowi gracze są najpierw obserwowani, by stopniowo mogli przystosować się do specyfiki hokeja pod wodą. Bezpieczeństwo jest dla nas kluczowe, dlatego osoby spoza WOPR muszą najpierw wykazać się odpowiednim poziomem umiejętności — mówił Robert Moroń.

Miejsce sportu i rekreacji

Pływalnia Miejska jest również areną wyjątkowych wydarzeń – zawodów „Retroswim”, które odbywają się w ramach święta miasta, oraz Śląskich Potyczek Grup Dziecięcych Ratownictwa Wodnego WOPR.

- Na naszej pływalni odbywają się dwie wiodące imprezy. Najstarszą z nich są Śląskie Potyczki Grup Dziecięcych Ratownictwa Wodnego WOPR, które organizujemy od ponad 20 lat, z przerwą pandemiczną. To zawody dla młodych adeptów ratownictwa wodnego, w których biorą udział drużyny m.in. z Chorzowa, Sosnowca czy Zawiercia. Konkurencje są dostosowane do wieku uczestników, ale opierają się na klasycznych elementach ratownictwa wodnego — mówiła Aleksandra Lipko-Firlus. - Drugą wyjątkową imprezą jest RetroSwim, którą organizujemy już po raz czwarty. To nietypowe zawody pływackie, w których obowiązują dawne style pływania oraz stroje retro. Uczestnicy przyjeżdżają z różnych miast, a oprócz rywalizacji w wodzie nagradzamy także najlepsze stylizacje – zarówno wśród zawodników, jak i widzów. To świetna okazja do zabawy i sportowej rywalizacji w wyjątkowym klimacie — dodała.

Zawody "RetroSwim" na Pływalni Miejskiej w Siemianowicach Śląskich

Ponadto na obiekcie na bieżąco prowadzona jest szeroka działalność sportowo-rekreacyjna, oferująca zajęcia dla każdej grupy wiekowej. Prowadzone są tu zajęcia aqua aerobiku, rehabilitacji w wodzie oraz treningi dla zawodników sportów wodnych.

- Pływalnia Miejska oferuje nie tylko basen, ale także saunę, siłownię oraz salę fitness, na której odbywają się różnorodne zajęcia, w tym popularne zajęcia jogi i fitness. Siłownia podzielona jest na kilka stref, wyposażona we wszystkie niezbędne sprzęty — mówiła kierowniczka tego obiektu.

Basen ma wymiary 25 × 9 metrów i cztery tory, co pozwala zarówno na rekreacyjne pływanie, jak i treningi sportowe. Regularnie korzystają z niego szkoły w ramach zajęć wychowania fizycznego, a także firmy prowadzące naukę pływania.

- Dla osób szukających aktywności w wodzie dostępne są również zajęcia aqua aerobiku, cieszące się dużym zainteresowaniem, prowadzone przez doświadczonych instruktorów. Obiekt kładzie również duży nacisk na profilaktykę zdrowotną – organizowane są zajęcia rehabilitacyjne dla dorosłych oraz gimnastyka korekcyjna dla dzieci, zarówno w wodzie, jak i na sali. Wszystkie zajęcia prowadzone są przez wykwalifikowanych fizjoterapeutów, którzy dbają o prawidłowy rozwój i zdrowie uczestników — dodała Aleksandra Lipko-Firlus.

Cennik wejść na basen

Poniedziałek – piątek

Sobota, niedziela, święta

Szczegółowe informacje o ofercie oraz harmonogram wejść dostępne są w kasie pływalni, telefonicznie oraz na stronie internetowej i Facebooku.

Zabytkowa Pływalnia Miejska w Siemianowicach Śląskich to dowód na to, że historia może współistnieć z nowoczesnością, a dziedzictwo kulturowe może służyć kolejnym pokoleniom. Mieszkańcy i odwiedzający mogą cieszyć się z odnowionego obiektu, który nadal spełnia swoje pierwotne zadanie – zapewnia zdrowie, rekreację i sportowy rozwój.

Pływalnia Miejska w Siemianowicach Śląskich