Utrata pracy, a co za tym idzie zarobków, należy bez wątpienia do bardzo stresujących momentów w życiu. Co gorsza, w większości przypadków niewiele możemy zrobić. W naszym tekście przyjrzymy się bliżej sytuacji, która może przydarzyć się każdemu - ogłoszeniu upadłości firmy. Choć dla wielu pracowników to scenariusz, o którym woleliby nie myśleć, warto wiedzieć, jakie prawa im przysługują i czego mogą się spodziewać. Kluczowym zagadnieniem w tym kontekście jest odprawa pieniężna, która przysługuje każdemu pracownikowi, jeśli dochodzi do rozwiązania stosunku pracy z powodu upadłości lub likwidacji firmy. W poniższym tekście odpowiemy na najważniejsze pytania związane z tą tematyką. Dowiesz się, jakie kwoty mogą Ci przysługiwać, jak działa Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, co możesz zrobić zawczasu i gdzie szukać pomocy, jeśli pojawią się trudności z wypłatą odprawy. Zapraszamy do lektury.
Czym tak naprawdę jest upadłość przedsiębiorstwa?
Upadłość przedsiębiorstwa to sytuacja, w której firma nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań - zarówno wobec kontrahentów, jak i pracowników. To formalne stwierdzenie niewypłacalności przedsiębiorstwa, prowadzące do postępowania upadłościowego, które wszczyna sąd. Celem postępowania jest uporządkowanie spraw finansowych firmy - najczęściej przez sprzedaż majątku i zaspokojenie wierzycieli, czyli osób i instytucji, którym firma jest winna pieniądze. Jeśli interesuje Cię temat upadłość firmy a odprawa pracowników, zajrzyj tutaj po więcej szczegółów.
W momencie, gdy pracodawca ogłasza upadłość, do akcji wkracza syndyk, który zarządza majątkiem firmy. W praktyce oznacza to nie tylko zmiany w organizacji pracy, ale także możliwość likwidacji pracodawcy i zakończenia działalności. Czasem jednak postępowanie kończy się układem z wierzycielami i restrukturyzacją. Dla pracowników oba scenariusze mogą oznaczać to samo - wypowiedzenie umowy i konieczność zmierzenia się z utratą zatrudnienia.
Upadłość firmy a odprawa pracowników - czyli na jaką kwotę możemy liczyć w zależności od stażu
Zgodnie z przepisami ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, osobom zwalnianym w związku z ogłoszeniem upadłości firmy przysługuje odprawa pieniężna. Wysokość tej odprawy zależy od długości zatrudnienia u danego pracodawcy i przedstawia się następująco:
- jednomiesięczne wynagrodzenie - jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 2 lata,
- dwumiesięczne wynagrodzenie - jeśli pracował od 2 do 8 lat,
- trzymiesięczne wynagrodzenie - jeśli staż pracy przekracza 8 lat.
Do stażu pracy wliczają się wszystkie okresy zatrudnienia u upadłego pracodawcy, nawet jeśli były między nimi przerwy. Podstawą do obliczenia odprawy jest zazwyczaj średnie wynagrodzenie z ostatnich trzech miesięcy. Choć może się wydawać, że to niewiele, w praktyce oznacza to od kilku do kilkunastu tysięcy złotych, które mogą być istotnym wsparciem w trudnym okresie przejściowym.
Czym jest Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?
Kiedy firma ogłasza upadłość, może się zdarzyć, że jej majątek nie wystarczy na pokrycie wszystkich zobowiązań, w tym również wypłaty odpraw. Wtedy do gry wkracza Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) - instytucja, której celem jest ochrona pracowników w trudnych sytuacjach.
Z funduszu gwarantowanych świadczeń pracowniczych można uzyskać środki na pokrycie m.in. zaległych wynagrodzeń, ekwiwalentów za urlop czy właśnie odprawy pieniężnej. Warunkiem jest złożenie odpowiedniego wniosku - zazwyczaj robi to syndyk w imieniu pracowników. FGŚP obejmuje roszczenia powstałe w okresie nie dłuższym niż trzy miesiące przed ogłoszeniem upadłości, a także te związane z rozwiązaniem umowy. Warto zaznaczyć, że istnieją limity wypłat - uzależnione od wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
W praktyce FGŚP jest bardzo istotnym zabezpieczeniem - szczególnie w przypadku, gdy firma nie ma już żadnych środków, a roszczenia pracownicze zostały uwzględnione na liście wierzytelności.
Jak możemy zadbać o swój interes, zanim dojdzie do najgorszego, czyli upadłości firmy?
Nie zawsze można przewidzieć upadłość firmy, ale można się do niej nieco przygotować. Kluczowe jest dbanie o dokumentację, która potwierdza, że byliśmy zatrudnieni i jakie wynagrodzenie otrzymywaliśmy. Może to mieć decydujące znaczenie, jeśli zajdzie konieczność ustalenia wysokości wierzytelności pracownika.
Co warto zbierać? Przede wszystkim umowę o pracę i wszystkie jej aneksy, świadectwa pracy, które dokumentują historię zatrudnienia u danego pracodawcy, oraz paski płacowe i wyciągi bankowe potwierdzające przelewy wynagrodzenia. Im więcej danych uda się zgromadzić, tym łatwiej będzie udowodnić prawo do odprawy - przed syndykiem, przed sądem, a także ubiegając się o świadczenia z FGŚP.
Dobrze jest też obserwować sytuację firmy. Jeśli zaczynają pojawiać się opóźnienia w wypłatach, obserwujemy wyraźny spadek zamówień, obsłużonych klientów czy słyszymy pogłoski o trudnościach finansowych, warto zabezpieczyć się na wypadek postępowania upadłościowego. Świadomość swoich praw to najlepsza forma ochrony pracowników.
Co, jeśli pomimo wszystko mamy problem z uzyskaniem należnej nam odprawy?
Upadłość firmy a odprawa pracowników to temat, który pozostaje w cieniu innych, do czasu, aż zaistnieje realna groźba upadku pracodawcy. Co gorsza, czasem, mimo formalnych uprawnień, odprawa nie trafia do pracownika. To trudna sytuacja, ale w żadnym wypadku nie należy z niej rezygnować. Jeśli roszczenia pracownicze nie zostały uwzględnione na liście wierzytelności, należy o nie zawalczyć. Warto też pamiętać, że każdemu pracownikowi przysługuje prawo do dochodzenia świadczeń przed sądem.
Pomocny może być doradca restrukturyzacyjny lub prawnik specjalizujący się w prawie pracy i upadłości pracodawcy. Taki specjalista pomoże przygotować dokumenty, oceni szanse na odzyskanie pieniędzy i poprowadzi sprawę w sądzie, jeśli będzie taka potrzeba. Choć rozwiązanie stosunku pracy z powodu niewypłacalności przedsiębiorstwa to sytuacja stresująca, warto walczyć o swoje. W grę wchodzą często niemałe kwoty - nawet trzymiesięczne wynagrodzenie - i żaden pracownik nie powinien być zmuszony do rezygnacji z należnych mu środków.
Podsumowanie
Upadłość firmy a odprawa pracowników to temat, który dotyczy realnych ludzi i ich codziennego bezpieczeństwa finansowego. Warto pamiętać, że nawet w trudnych okolicznościach każdemu pracownikowi przysługuje prawo do odprawy pieniężnej - uzależnionej od stażu pracy. Jeżeli pracodawca ogłasza upadłość, a środki na odprawy są niedostępne, można skorzystać z funduszu gwarantowanych świadczeń pracowniczych. Dobrze jednak wcześniej zadbać o dokumentację i wiedzieć, gdzie szukać pomocy - zwłaszcza gdy sprawa trafi do sądu. Ostatecznie chodzi o ochronę naszych praw i godne zakończenie współpracy z firmą, nawet w obliczu jej upadku.