Kampanią „Fertig z kopciuchami, kończymy ta gańba!” Rybnik podsumowuje dotychczasowe działania na rzecz poprawy jakości powietrza. Konferencja prasowa poświęcona temu tematowi była także okazją do zaprezentowania nowej edycji programu „Czyste Powietrze”.
W wydarzeniu uczestniczyli między innymi: Prezydent Miasta Rybnika Piotr Kuczera, Zastępca Prezydenta Wojciech Kiljańczyk, lider Polskiego Alarmu Smogowego Andrzej Guła, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w województwie śląskim Emil Nagalewski oraz Zdzisław Kuczma z Rybnickiego Alarmu Smogowego.
Rybnik jako wzór dla innych
Andrzej Guła zwrócił uwagę na znaczenie działań podejmowanych w Rybniku, które mają wpływ nie tylko lokalny, ale i ogólnokrajowy. Miasto jest przykładem do naśladowania w walce ze smogiem. Rybniczanie aktywnie korzystają z programu „Czyste Powietrze” – do tej pory pozyskano ponad 71 milionów złotych dofinansowania. Co ważne, co szósta kontrola dotycząca źródeł ciepła w województwie śląskim odbywa się właśnie w Rybniku.
Co udało się osiągnąć?
W latach 2017–2024 zlikwidowano w mieście 7008 kotłów CO niespełniających wymagań uchwały antysmogowej województwa śląskiego. Wymieniono także 2249 źródeł węglowych w obiektach miejskich. Obecnie pozostało do wymiany jeszcze 204 przestarzałych węglowych źródeł ciepła w miejskich budynkach.
W 2014 roku w Rybniku odnotowano aż 127 dni z przekroczeniem dobowego stężenia pyłu PM10. Dzięki sukcesywnej wymianie „kopciuchów” w 2024 roku takich dni było już tylko 21.
Jak osiągnięto te wyniki?
Działania wspierające czyste powietrze obejmują:
-
prowadzenie punktu konsultacyjnego programu „Czyste Powietrze”,
-
realizację programu grantowego „Zielona energia” na terenie gmin partnerskich (Rybnik, Czerwionka-Leszczyny, Gaszowice, Jejkowice, Lyski, Pszów, Świerklany), gdzie do końca stycznia 2025 r. złożono ponad 700 wniosków o dofinansowanie,
-
realizację dwóch edycji programu „Ciepłe Mieszkanie”,
-
od marca 2025 r. pełnienie roli operatora programu „Czyste Powietrze”,
-
złożenie przez mieszkańców Rybnika w ciągu 6 lat od września 2018 do września 2024 roku aż 7260 wniosków o dofinansowanie, zrealizowanie 5620 inwestycji oraz wypłatę ponad 71,6 mln zł dotacji.
Kontrole przestrzegania uchwały antysmogowej
Straż Miejska prowadzi kontrole przestrzegania przepisów antysmogowych. Dysponuje dostępem do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, co ułatwia weryfikację danych przed kontrolą. Mieszkańcy są informowani o konieczności aktualizacji deklaracji dotyczących źródeł ciepła.
Co czeka mieszkańców w najbliższych latach?
Przed Rybnikiem kolejne wyzwania związane z wymianą źródeł ciepła. Od 1 stycznia 2026 r. obowiązywać będzie zakaz używania kotłów eksploatowanych dłużej niż 5 lat od daty produkcji. Od 1 stycznia 2028 r. zakaz obejmie kotły spełniające normy emisyjne klas 3. i 4. według PN-EN 303-5:2012. Terminy dotyczą urządzeń niespełniających aktualnych norm emisji, a datą odniesienia jest dzień wejścia w życie uchwały, czyli 1 września 2017 r.
Zachęta do korzystania z dofinansowań
Miasto zachęca mieszkańców, którzy jeszcze nie zdecydowali się na wymianę źródeł ciepła, do skorzystania z dostępnych środków finansowych. Jako operator programu „Czyste Powietrze” Rybnik oferuje wsparcie w uzyskaniu dofinansowań, które pomagają obniżyć koszty ogrzewania i poprawić jakość powietrza.